थोरले बाजीराव पेशवे (१७०० -१७४०)
नर्मदेच्या भयाण वाळवंटात फिरून फिरून अगदी वैतागून गेलो होतो आम्ही… रणरणत ऊन भाजून काढत होतं…उष्ण हवा तर सतत वाहत होती…कुठे निवाऱ्याला सावली सापडत नव्हती…आमच्या गाडीचा ड्रायव्हर मूळचा इंदोरचा पण त्याने देखील कधी गाडी इतक्या आत आणली नव्हती…
शोध होतं तो एकच गोष्टीचा…पण ती देखील कुठे आहे कोणालाच माहित नव्हती…
आणि ही अशी परिस्थिती फक्त ‘हिंदुस्तानातच’ आपल्यावर येऊ शकते..
१५ मे २००९ च्या लोकमत मधील एका लेखाने खाड्कन डोळे उघडले आमचे…
शिवाजी शिवाजी करत बसणारे आम्ही ….मराठ्यांच्या पूर्ण इतिहासाला शिवाजी पुरताच मर्यादित करून बसलो होतो!
हा लेख होता श्रीमंत बाजीराव पेशव्यांवर, त्या लढवय्या पेशव्याच्या समाधीच्या अस्तित्वाचा!
बाजीराव पेशव्यांचा अकाली मृत्यू आम्हाला माहित होतं…पण त्यांची समाधी कुठे असेल हा साधा विचारच आम्ही केला नाही! कसा करणार? आपलं सरकार तरी कुठे मान्यता देतं? शिवाजी महाराजांचे समुद्रात पुतळे उभारतील, पण त्यांचे गड किल्ले भाग्नावास्तेत पडू देतील, असलं हे विचित्र सरकार! शाळेतील इतिहासाच्या पुस्तकात दोन पानात संपवलेला बाजीराव खरोखर किती मोठा होता हे आम्हाला कोण सांगणार? ‘लढवय्या पेशवा’ पेक्षा
‘बाजीराव – मस्तानी’ ह्या प्रकरणाला जास्त महत्व देऊन महाराष्ट्रातील जनतेनेच ह्या पेशव्याच्या कर्तृत्वाला दाबून टाकले!
ह्या मर्द गड्याचा पराक्रम सांगावा तो तरी किती!
“जो गति ग्राह गजेंद्र की सो गति भई है आज!
बाजी जात बुन्देल की बाजी राखो लाज!”
बुन्देलखंडचा राजा छत्रसाल ह्याने मोहम्मद बंगश ह्या मोगल सरदाराखिलाफ बाजीरावाची मदत मागितली. संदेश पोहोचला तेव्हा बाजीराव जेवत होते. असे म्हणतात की हातातला घास तसाच ठेवून बाजीराव उठले आणि थेट घोड्यावरून मोजक्या स्वारानिशी निघाले. बाकीचे सैन्य त्यांना नंतर येऊन मिळाले.
“ उशीर केल्यामुळे छत्रसाल पराजित झाले तर इतिहास हेच म्हणेल की बाजीराव जेवत होते म्हणून उशीर झाला!”
ह्याला म्हणतात मराठी बाणा! मैत्रीचं राजकारण खेळावं तर ते असं! पोकळ दंडावर फुकटचे षड्डू थोपटत बसणाऱ्या राजकारण्यांनी आणि सरकारी यंत्रणेने काहीतरी शिकावे ह्यातून!! ह्या कृत्यानंतर बाजीरावाने बंगाशाला पराभूत तर केलेच, पण छात्रासालाच्या राज्याचा १/३ हिस्सा जहागीर म्हणून मिळवला…आणि मराठी तितुका बुन्देल्खंडी फडकला!!
अशा ह्या पराक्रमी पेशव्याची समाधी रावेरखेडी नावाच्या एका गावात आहे असे आम्हाला कळते काय आणि ती लवकरच नर्मदेच्या पाण्याखाली जाणार असल्याचे कळते आणि तिचा शेवटचा दर्शन घ्यावा म्हणून आम्ही लगेच निघतो काय…सगळं अगदी घाईघाईत घडलं…
इंदोरहून गाडी घेऊन आम्ही निघालो ते थेट सनावादला नर्मदा ओलांडली…मनात एक विचार येऊन गेला.. जेव्हा मराठ्यांनी नर्मदा ओलांडली तेव्हा नावांचा पूल बांधून ओलांडली होती…आज आम्ही सिमेंटच्या पुलावरून ती ओलांडली…घोड्यांच्या टापांनी हादरून उठणारा हा परिसर आज रेल्वे आणि गाड्यांच्या आवाजाने भरून गेला होता!
बडवाह! मध्य प्रदेशातील एक छोटासा जिल्हा! ह्या जिल्ह्यात कुठेतरी लपल होत रावेरखेड़ी! सुमारे पंधरा मिनिटे एक खडबडीत रस्त्यावरून आमच्या इंडिका आम्ही बलजबरी नेली तेव्हा एक कच्चा रास्ता लागला….आणि नंतर लागल ते एक छोट गाव! हेच रावेरखेड़ी असणार असा आम्ही एक अंदाज़ बांधून घेतला! अगदी कोणीही न सांगता चुकीचे अंदाज़ बांधणे व ते बरोबर आहेत अशी स्वतःची समजूत घालण्यात आम्ही पटाईत! गावात आम्ही आमच्या अस्खलीत हिंदी मध्ये विचारल,
“इधर कोई समाधी है क्या?”
” सचिन तेंडुलकर १००वी सेंच्युरी कधी मारणार?” असा प्रश्न विचारल्यावर समोरचा कसा क्लीन बोल्ड होतो अगदी तशीच अवस्था तिथल्या ग्रामस्थांची झाली! कोणालाच माहित नहीं! मग मूळ मुद्द्यावर आलो,
“ये रावेरखेड़ी किधर है? ये नहीं है क्या?”
रावेरखेड़ी हे गाव समोरचा नाला ओलांडून पलिकडे आहे असे कळले व आम्ही पुढे निघालो…पण पुढच्या गावी देखील हेच चित्र…समाधी कुठे आहे कुणालाच ठाऊक नहीं…आता करायचे काय… मग विचारले की बाबा नदी किधर है? आणि त्या दिशेने आम्ही कूच केली…
ह्या गावातून जाताना एक गोष्ट मात्र ध्यानी आली… गावातील घरांचे दरवाजे एकदम जुन्या पद्धतीचे…भक्कम लाकडाची बांधणी आणि सुन्दर नक्षीकाम…जणू बाजीराव पेशव्यांच्या काळी बांधलेली घर असावीत! सुमारे ३०० वर्षांपूर्वी ते देखिल ह्याच रस्त्याने घोड़दौड़ करीत नर्मदा तीरी आपल्या छावणीत गेले असतील! अचानक अवतीभवती सेना सागर उभा राहिला, सरदारांचे डेरे, सैनिकांची चाललेली धावपळ आणि आपल्या डेरयात मसलती करीत बसलेला एक दिमाखदार मराठी तरुण! महाराष्ट्राला महाराष्ट्राबाहेर नेणारा हाच तो!
बाजीराव!
गरुडाची भेदक नजर, पिळदार मिश्या, तोंडावर किंचित स्मित, कमावलेल मजबूत शरीर आणि तितकीच मजबूत विचारशक्ती!
कुशल व्यवस्थापक, अजिंक्य योद्धा आणि आकर्षक व्यक्तिमत्व असा हा सर्वगुणसम्पन्न मराठ्यांचा पंतप्रधान! (नाहीतर आजकालचे पंतप्रधान!)
असो!
तर आम्ही समाधी शोध चालू ठेवला..असे करता करता गाव संपल! पुढे नुसता सपाट जमीन! डोक्यावर अंड फोडल असता तर त्याचा हाफ-फ्राय तयार होइल इतकी भाजून काढणार ऊन!! आता काय करायच ह्या विचारत असताना एक उजवीकडे शेड दिसली! शेतीच्या कामासाठी वापरली जात होती बहुदा! म्हट्ल पहु इथे विचारून! भात्यातील शेवटचा बाण उरले तो मारून पाहू! असे म्हटले आणि मी गाडीतुन उतरलो!
पुढे लिहिण्या अगोदर एक वस्तुस्थिति सांगतो! ह्याची जाणीव त्या दिवशी झाली!
आपल्या मध्ये का कोण जाणे आपल्याच इतिहासाबद्दल एक कमालीचा न्यूनगंड असतो! आणि त्याच्या जोडीला असते ती कमालीची उदासीनता!
आपल्यालाच आपला इतिहास माहित नसतो आणि आपण तो जाणूनदेखील घेत नहीं! भारताबाहेर कोणाला इथले पराक्रमी माहित असेल आपण अपेक्षा ठेवत नहीं! तीच गोष्ट आमच्याबाबतीत खरी ठरली!
महाराष्ट्राबाहेर मराठ्याला ओळखत कोण? म्हणून आम्ही कधीच, “पेशवा बाजीराव की समाधी कहा है? ” असे विचारले नाही! का कोण जाणे! अगदी नकळत ही गोष्ट घडली खरी!
असो!
मग मी त्या शेड पाशी गेलो आणि एक माणसाला विचारल, “इधर कोई समाधी है क्या?”
“मुझे पता नाही साहब, दादासाहब से पूछो!”, असे म्हणताच एक माणूस आतून बाहेर आला! हा माणूस म्हणजे दादासाहब!
नाव दादासाहब पण त्याच दिसण अगदी उलट! एकदम बारीक, दाढ़ीची खुंट वाढलेली आणि साधारण उंचीचा हा माणूस ‘दादासाहब’ ह्या खिताबाला साजेसा बिलकुल नव्हता!
मी म्हट्ल, ” दादासाहब, इधर कोई समाधी है क्या?”
आपल्या लुंगीला हाथ पुसत त्याने उत्तर दिले, “समाधी? पेशवा सरकार की समाधी? वो…..”
पुढचे शब्द मी ऐकलेच नाहीत जणू!!
पेशवा सरकार!
पेशवा सरकार!!!
इतका मान! इतका आदर!! ते देखील पुण्याहून शेकडो मैल दूर ह्या उजाड़ रावेरखेड़ी मध्ये!!
आश्चर्य!
मी अक्षरशः बावरुन गेलो आणि नकळत डोळ्याच्या कडा पाणवल्या!
ज्या महाराष्ट्र देशासाठी हा बाजीराव लढ़ला तिथे देखील त्याला इतका मान नाही!
महाराष्ट्रात बाजीराव कोण आहे हे देखील माहित नसलेली लोक राहतात आणि माहीत असला तरी “अरे तो का बाजीराव – मस्तानी वाला?” असे प्रश्न विचारणारे महारथी देखील आहेत!
आपल्या इतिहासाची काय किम्मत करतो आपण हे निर्लज्जपणे सांगणारे आपण कुठे आणी ह्या नर्मदेच्या वाळवंटात उभा असलेला हा गावठी ‘दादासाहब’ कुठे !
मन विषण्ण झालं! आपल्या मराठीपणाची थोडी का असेना लाज वाटली! जणू ह्या ‘दादासाहब’ ने नकळत आमच्या अस्मितेचा पोकळ फुगा त्याच्या दोन शब्दांनी फोडला होता. एक सणसणीत चपराकच गालावर पडली होती!
कोण कुठली इंग्लंडची राणी पण तिला आपली लोकं, क्वीन एलीझबेथ म्हणतात. अमेरिकेसारखा स्वार्थी देश, पण त्याच्या राष्ट्रपतीला आपण प्रेसिडेंट ओबामा म्हणतो! जसं कि हा भारताचाच प्रेसिडेंट आहे! पण जेव्हा आपल्याच देशातील वीरांना आदर देण्याची पाळी येते तेव्हा आपली जीभ जड होते! शिवाजी, संभाजी, बाजीराव अशी राजरोस पाने आपण नवे घेतो! तेव्हा कुठे जातो हा मराठीचा अभिमान? कुठे जाते आपली मराठी अस्मिता? आणि हा कोण कुठला ‘दादासाहब’! त्याला काय घेणं देणं नसताना इतका आदर करतो!
पेशवा सरकार!!
ह्या नंतर आम्हाला समाधी सापडली देखील आणि आम्ही ती पाहून देखील आलो! महाराष्ट्राच्या पुत्राला वंदन केले आणि नर्मदेच्या पात्रातील जुन्या घाटावर जाऊन स्नान करून आलो!
तिथे काही अवशेष आहेत ते पाहिले, ३०० वर्षे मागे जाण्याचा एक छोटासा प्रयत्न केला आणि परत निघालो!
परत येताना मी विचारांच्या अधीन झालो होतो! ते नर्मदेच निळ पात्र, एका सच्च्या पण विस्मरणात गेलेल्या योद्ध्याची, त्याच्या नावाला न साजेशी अशी दुर्लक्षित समाधी आणि त्या वाळवंटात उभा असलेला तो ‘दादासाहब’!
बाहेर वाऱ्यामुळे मातीचे लोळ उठले होते, आकाशात धुरळा उडाला होता. माझ्या मनात देखील असाच कल्लोळ मजला होता. दोनच शब्द मनात परत परत ऐकू येत होते!
पेशवा सरकार!!
पेशवा सरकार!!
– प्रांजल वाघ
१३/०१/२०१२
थोरले बाजीराव पेशवे समाधी स्थळ
For more photos click here
This work by Pranjal A. Wagh is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 2.5 India License
168 comments
झकास मित्रा!
भगवा झेंडा नर्मदेपलीकडे अगदी दिल्लीच्या तख्तापर्यंत नेणार्‍या श्रीमंत बाजीराव पेशव्यांना मानाचा मुजरा !
एका सच्च्या पण विस्मरणात गेलेल्या योद्ध्याची त्याच्या नावाला न साजेशी अशी … असं का लिहिलंय?
ते नर्मदेच ‘निळ’ पात्र …. की ’नितळ’?
छत्रपती शिवाजी महाराज, संभाजी महाराज, श्रीमंत थोरले बाजीराव पेशवे असं आदरार्थी तर म्हटलं गेलंच पाहिजे पण काहीवेळा नुसतंच शिवाजी, संभाजी, बाजीराव असं म्हणणं हेही पटतं कारण ती माणसं आपल्या मनाच्या खूप जवळची आहेत. आपण आवडीने त्यांची चरित्र वाचतो त्यांचा अभ्यास करतो, त्यांना एकेरी हाक मारण्याचं हे एक कारण आहे, पण ती एकेरी हाक ही आदरयुक्त असते !! 🙂
Dear Pranjal,
Thanx a lot for this Post… While reading this, I just visualized our entire Journey in the search of “पेशवा सरकार” Samadhi at Raverkhedi.
All the memories are very nicely put together… Thanks for the post..
Looking forward to further posts of our Indore Trip…
….
Regards,
Shrinivas
@Anup Bokil
अरे निळ पात्र! ते फोटो पहा म्हणजे कळेल!
आणि हो समाधीची अवस्था पहावी! म्हणजे देखील कळेल कि साजेशी का नाही समाधी ते!
@Shrinivas Gokhale
Thanks my friend! I should actually thank you since it was you who initiated the idea for the trip to Raverkhedi!
एका सच्च्या पण विस्मरणात गेलेल्या योद्ध्याची त्याच्या नावाला न साजेशी अशी … vakyarachaana barobar aahe re anup … shreemant he kharech itihasachya vismarnat gele aahet .. tya magchi karane barich aahet mhana .. tyanche naav aani kartutva he atishay mothe hote .. tya navala n sajnari ashi .. pan hayat asnari samadhi (read in marathi)
Neways Pranjal,
Atishay utkrushta aahe ha lekh .. todlas .. Peshava Sarkar hyanchyavarati ajun lihilele vachavayas aavdel … 🙂
@Mangesh
Jaroor!
छान लिहिलं आहेस , तो लोकप्रभा मधला लेख वाचेपर्यंत ह्या समाधीबद्दल विचारही केला नव्हता ,आता तिथे जाऊन यायचच असं ठरवलं आहे
Mitra Radavles re…. pan he khare aahe aaplyala Kharech itihasachi kimmat ajun tari kalali nahi…. na aapan tyatun kahi shikalo aahot….. aapli hich tar shokantika aahe…!!!!!!!!
Kharach Mastani chi jod vagalta Bajirao mala hi thauk navhta, aani tujha lekh vaachun majhi malach laaj vatate. Pan vaachlyanantar janavla ki Bajirao kadhi aaplyala mahitach navhta. Hee hya Mahapurushaachi navi olakh.. Dhanyavaad!
उत्तम लेख….विषय तर स्पर्शून गेलाच पण लिहिण्याची पद्धत आणि ‘पंचेस’ हि सुरेख
@Adtiya Padhye
Thanks! Jaroor jaun ye tithe!!
@Saurabh Thakare
Thanks for the comment! If you want to have a pure historical view of Bajirao I please read Bajirao I – An Outstanding Cavalry General by Col. Palsokar. Awesome book!
It also gives his plus points and his shortcomings as a leader!
@Sandip Sabnis
Dhanyavad for the comment!!
@Avinash Jadhav
Thanks mitra!! Pan hya shokantikecha ant karne aaplyach haati aahe!
I have no words! What can I say that has not been said! But I can still thank you for an amazing read. 🙂 🙂
@sharvari
Thanks a lot for reading!!
समाधी वाचविण्यासाठी काय करायला हवं?
“अशा ह्या पराक्रमी पेशव्याची समाधी रावेरखेडी नावाच्या एका गावात आहे असे आम्हाला कळते काय आणि ती लवकरच नर्मदेच्या पाण्याखाली जाणार असल्याचे कळते आणि तिचा शेवटचा दर्शन घ्यावा म्हणून आम्ही लगेच निघतो काय… ”
हे वाचून गलबलायला झाला .. असं होता कामा नये!
@Prajakta
Thanks for the comment!
Tu ashi pahili mulgi ahes jine ha vishay chhedla ahe.
Samadhi ajun panyakhali geleli nahi….kimbahuna janar hi nahi…
Ek samiti tya karita karyarat aahe
Lokmat madhye article aala hota tevha tyat tyanche karya dekhil dile hote.
Samadhi 2009 chya pavsalyat Maheshwar cha dharan jhalyavar panyakhali janar hoti pan ti ajun geli nahi hi changlich goshta aahe…majha mitra alikadech jaun aala tithe!
DEAR PRANJAL
junya athavani jagya kelyas. Shrimant Bajirao Peshave yanchya samadhiche darshan ha aayushyati motha yog hota.
Panipat chi bhumee aapalyala saad ghalat aahe.aapan jaane avashyak aahe mitra
thanks for this blok
@Rahul
Arre Mitra majha blog vachlas me dhanya jhalo!
Panipat chya pavan bhumivar gelech pahije! aani me gelo tar tula gheunach janar!
lakh lakh Dhanyavaad!!
hi pranjal,
shrimant bajirao peshwe!yes .the name itself is sufficient to feel proud to be marathi.those who know history always feel that history has not done justice to this great warrior.
your article is such well written that i checked the credits while reading it. narrative is like any established authour writing historical novel except for some present day references.it is very honest expression of pride and anguish.i totally share that.
pl keep writing. if you believe in rebirth etc,i think you must have had your earlier birth must be 250/300 years ago amidst maratha resurgence period as you get so attracted by the forts, kings ,sardars..
very well written piece and very readable. enjoyed it.
@ Date Sir
Thank you sir for such great praise! I do not believe in rebirth but yes I do wish I was born some 250/300 years back during the times of Shivaji/Sambhaji/Bajirao! I really do get attracted and feel a connection to our history may it b forts/monuments or samadhis. I do not know why but there is a strange sense of belonging!
Your feedback is really inspirational and will drive me on to write more!
प्रांजळ मत तुझा लेखा वाचल्यावर
मी पेशवच्या कथे पेक्षा तुझ्य लिखानाला जास्त महत्वा देत होतो.
तू लिहिलेले इतिहासाचे दृष्य एकदूम खरे वततात.
त्याच प्रमाणे तू ज्या पधतिने लिहिले आहेस त्यातून तुझी इतिहासाची असलेली नाळ आणि लिहिण्याची कला जाणवते.
कथे बद्दल सांगायचे तर मराठी लोकाणी शिवाजीचा अभिमान अवेढा बाळगला आहे की कदाचित ते आपल्या आई वडिलांचा पण बाळगला नसेल.शिवजि थोर होतेच त्यात काही शंका नाही पण बाकीच्यांचा पण विचार व्हावा हीच अपेक्षा.
तलवार घेऊन जर शिवाजी परक्या बरोबर लढले तर आंबेडकर,फुले,बाबू गेनु,बाळ गंगाधर टिळक,सावित्रीबाई फुले,बाबा आमटे हे ह्याच मातितल्या माणसा वाईट वृत्ी शी लढले. पण राजकारणी शिवबा चे नाव घेऊन आपला पोटोबा भरत आहेत.
असो तू तुझे असे चांगले लिखाण करत राहा काय माहीत दुसरा पु ल किंवा अत्रे तू आसाशील.
हार्दिक शुभेच्छा!
@Makarand
Sarvapratham athvanine comment kelya baddal abhari!
Dusri gosht itka sundar abhipray dilyabaddal dhanyavad!!
Asach vachat raha aani mala prerit karit raha!!
waah! masssttt… ani extremely well written….
@Abha
Thank you! 🙂
(1) Pranjal, you have written one of the best blogs on a historical place. Thanks for reminding us the greatness of the 1st Bajirao!
(2) As Anup rightly pointed out, many a times we refer the noble men out of respect and love alike!…So please don’t mind!…Aaplya Aai la dekhil aapaN ekerich haak maarato na!!
(3) Regarding historical monuments, I appreciate the concern shown by you and your friends and took the utmost pains to visit them!
(4) Hope, we Indians get some vision to respect and preserve the historical/ancient monuments for the next generations to come…
Thanks a lot for sharing with us the important info on a wonderful place!…Keep writing – you do have that superb knack of narration!
@Sambhaji
Raje tumchi comment aali dhanya dhanya jahlo! 🙂
Thanks for the comment(s)!
khoop chhan. aapana sarkhyani prayatna karoon tya samadhi paryant pohachalat, abhivadan kelet he uttamach. khoopach chhan. Dhanyavad.
– chandrakant r satam
@Chandrakant R Satam
Dhanyavaad! Aamhi nuste samadhi paryant pochlo! Pan kahi loka ti vachavinyacha prayatna karit aahet! Tyanche aabhar manle pahijet!!
Dhanyavad!!
apratim…!!!…tya jaage la bhet dilya shivay chain nahi padnr ata…
well, so finally you reached at the samadhi of Peshwa Sarkar…..
thanks a lot for letting us know that we have some how forgotten our history heroes and the monuments..We should definitely take care of them and preserve them.. thanks a lot for spreading awareness @ it… by d way. dude.. wh dont you start writing your own novel.. you have a wonderful knack of writing.. all you need is an exciting plot…
@Kailash Dhumal
Jaun ye tithe jaroor! Khup changli jaaga ahe!
thanks for the comment!!
@Anand Pethe
Thanks a lot for the comment!
And yes I am thinking on thiose lines!
थोरले बाजीराव
पेशवा सरकार!! पेशवा सरकार!!
Inborn cavelier ..अर्ध आयुष्य़ घोड्यावर जगलेला घोददळाचा देवदत्त सेनानी ..यांच्या पराक्रमाने सारा हिंदुस्थान दणानला …. प्रांजल खुप छान लिहिलस यार .. असच तुझे लेख येवु देत
@Atul Kajale
hey bagh!
“He died as he lived, in camp under canvas among his men, and he is remembered to this day among the Marathas as the fighting Peshwa and the incarnation of Hindu energy.”
”
– English historian Sir Richard Carnac Temple, Shivaji and the rise of the Mahrattas
Atishay chan lekh aahe!!…pranjanche manpporvak aabhar……..etihasache ase chan wachniy warnan karnyachi ek kala asate….ti aai bhawanichya krupene pranjala bhetali aahe…..tyamule ha lekh manaje….tyachya etihas premacha ek attuchya namuna aahe…..mapoorawak aabhar punha ekada….Jay Bhawani !!Jay Shivray !!
@Kiran Dada Shelar
Tumche abhar manayla shabd suchat nahit!
Itki chhan comment kelit tumhi!
Tumchya sarkhya ithihas premi aani jankarane majhya lekhache kautuk kele, bharun pavlo! 🙂
Shat Shat Dhanyavad!!
EXCELLENT article –
When did you visit this samadhi ?
Also, I am concerned that the samadhi will be submerged (or is already submerged) by Narmada dam. Do you know anything more about it ? Is there a group of people trying to save it ?
Please do let us know any updates.
@Pranav Deshmukh
I had visited the Samadhi way back in 2009. My friend visited it in 2011 but fortunately it has not gone under water.
There are groups active in Madhya Pradesh who want to save the Samadhi but I am not aware of their names. This article from LokPrabha might help : https://www.lokprabha.com/20090515/cover.htm
Thanks for the update!
आपला लेख वाचला.लेख आवडला.
आपण लेखाच्या शीर्षस्थानी जे चित्र वापरले आहे ते थोरल्या बाजीराव पेशव्यांचे आहे असे मला वाटत नाही.किंबहुना मी हे चित्र टिपू सुलतानाचे म्हणून बऱ्याच ठिकाणी बघितले आहे.
कृपया चित्राच्या authenticity बद्दल खात्री करून घ्यावी म्हणजे कोणतेही गैरसमज होणार नाहीत.
मी अशी अपेक्षा करतो कि माझ्या सुचनेकडे आपण सकारात्मक दृष्टीने पाहाल आणि पूर्णपणे खात्रीकारूनच वरील चित्र लेखामध्ये अंतर्भूत करायचे की नाही त्याबद्दल योग्य तो निर्णय घ्याल.
तसदीबद्दल क्षमस्व!
हार्दिक शुभेच्छांसह !
आपला,नितीन
नितीन मित्रा,
मी देखील आधी हा विचार केला होता.मी Google Search केला आणि खूप प्रयत्न केला पण ‘टिपू सुलतान’ ह्या सर्च चे results मध्ये हा फोटो कधीच आला नाही.
Instead , बाजीराव टाकला कि लगेच हा फोटो यायचा.
Authenticity म्हणाल तर अशीच मी आता टेस्ट करू शकतो!
अजून एक, टिपू सुलतान चे फोटोस जर पहिले तर ते ह्या पेक्षा खूप वेगळे दिसतील.
शनिवारवाड्याच्या बाहेरचा पुतळा देखील असाच आहे!!
But I am glad you mentioned this! Thanks a lot for the comment!!
And do keep reading for more posts! Thanks!
महिन्या/सव्वामहिन्यापुर्वि म्हणजे ४/५ फेब्रुवारीला मी माझ्या५/६ मित्रांसोबत महेश्वर,ओंकारेश्वर अन रावेरखेडी करुन आलो.सगळ्या आठवणी अगदी ताज्याच आहेत अन फोटो पाहिल्यावर ती ती ठिकाणे डोळ्य़ापुढे उभी राहिली.रावबाजींच्या समाधीवर आम्ही फुले वाहिली…अन त्यामधील एक फुल मी बरोबर घेउन आलो आहे!
याभागात बाजीराव पेशव्यांना “पेशवे सरकार”असे आदराने बोलले जाते.
बेडियाच्या पुढे मोगाव निपाणीपुढे उजव्या हाताला रावेर-खेडीला जाणारा रस्ता कच्चाच आहे.प्रथम खेडी हे गांव लागते.खेडीच्या पुढचा रस्ता खेडी या गांवातून जातो…रस्ता कसला..गांवातील अरुंद गल्ल्यांमधुनच रस्ता जातो.पुढे रावेर हे गांव लागते.रावेर गांवामधल्या अरुंद गल्ल्यांमधुनच रस्ता रावबाजींच्या समाधीकडे जातो.महापराक्रमी,एकहि लढाई न हरलेल्या बाजीराव पेशव्यांच्या समाधीकडे जाणा~या रस्त्याची ही अवस्था पाहुन मन अस्वस्थ होते.या दोन गांवांच्या बाहेरुन( by pass)रस्ता काढणे सहज शक्य आहे.अन ही समाधी नर्मदेच्या पाण्याखाली जाणार नाही यासाठी शर्थीचे प्रयत्न व्हावे.पण मित्रांनो आपल्या सरकारची बेपर्वाई, महत्वाच्या ऐतिहासिक वास्तु जपण्यामधील निष्काळजीपणा या गोष्टी लक्षात घेता लवकरात लवकर “पेशवे सरकारांच्या” या समाधीला भेट द्या.
Hello Pranjal,
Khup mast ! Jithe aapaan aapla itihas visart challay thithe aasya aathavanni chi garaj aahe.
I am not a great writter as you are but just want to thank you for the photo. Needan tya nadane tari darshan zala.
Jai Maharastra,
Nitin
@Subhash Khadakban
Lekh vachlya baddal dhanyavad!
Samadhichya rakshanarth jhunjnarya anek sanstha ahet!
@ Nitin
Thanks a lot!
But me great writer navhe! I am just a amateur one!
[…] : https://www.rational-mind.com/2012/01/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%B5%E0%A4%BE-%E0%A4%B8%E0%A4%B… Tags: bajirao mastani, maratha Shrimant Bajirao Peshwa, rawarkhedi madhya pradesh, Shrimant […]
Peshvynche kay ghun basaat !!! Ethe lokana Sambhajinchi samadi kuthe ahe he pan lokana mait nahi !!!!
रावेरखडी या पुण्यवान पावन अशा जेथे श्रीमंतानी चिरनिद्रा घेतली त्याचे फोटो काढले असतील तर अपलोड करावे व रावेरखेडीचा मार्ग सांगा
@Sagar
Sambhaji Mahrajanchi samadhi kuthe ahe hey mahit nahi lokanna mhanun Peshwyanchi samadhi kuthe ahe hey sangu naye ka?
Btw, Sambhaji Maharajanchi samadhi Vadhu-Budruk yethe Tulapur la ahe
@Aditya
Raverkhedi che photo chi link blog post chya end la mention keleli ahe.
Ithe parat deto: https://plus.google.com/u/0/photos/106857600012013979090/albums/5345209493143924273
Raverkhedi la janyacha marg ithe sapdel tumhala : https://www.lokprabha.com/20090515/cover.htm
Thanks!
Pranjal, apratim anubhav kathan ahe he… ha lekh me 3 vegveglya diwashi punha punha vachla, ani pratyek velela tya ‘peshave sarkar’ hya shbdanpashi yeun agadi tharaarun gelo. angavar kata ala, ekda nahi donda nahi, tinhi velela!
ti samadhi tumchya dolyani me pahili, ata laukarat laukar pratyaksh pahnyacha prayatn karin. Vir Bajirao Peshave Sarkaranchya smrutila pranam! Ani tumche manpurvak abhar!
प्रांजल खुप छान लिहिलस यार .असच तुझे लेख येवु देत
@Monish Chaubal
Dhanyavad!! Mala kay bolava kalat nahiye 🙂 majhya lekhane asa effect hoil ashi kalpana navti!! Dhanyavad!!
@Santosh Deo
Dhanyavad Santosh!!
shatashha pranam peshava sarkar…. ani dhanyawad pranjal wagh..
@Vaijayanti Dongre
Dhanyavaad!!! Lekh appreciate kelyabaddal!!
शिवाजी शिवाजी करत बसणारे आम्ही ….मराठ्यांच्या पूर्ण इतिहासाला शिवाजी पुरताच मर्यादित करून बसलो होतो! he agdi khar aahe. mala khup abhiman aahe. Shivaji Mharajanni swarajyachi sthapan keli ani tyanche swapn Bajiravanni purn kele pan tech Shrimant Bajirao kunalach mahit nahit. Khara Sangaych mhanje mi pan jewha net war wachal tewhach mala samajal ki te kiti mahan hote. yacha artha maharashtratach marathyancha itihas sampurn pane sangitala jat nahi,
mala watat marathi tarunanni yeun maratyanch sapurn itihas maharashtrala samjaun sangayala hawa.
@Sameer
Agdi barobar!!
Name Bajirao
Live as senapati
Work for Maratha
Proud of India
PRANJAL KHUP SUNDAR LIKHAN AAHE, WACHATANA MI TAR AGADI BHARAWUN GELO. APRATIM!
@Raviraj Sanas & Dr. Swapnil Pawar
Dhanyavaad!!
varil sandarbh vachun kup bare vatle parantu kharach to kup balshali yodha hota……….. karan mi bajirao mastani malika sampurna bagitli aahe….. hya baddal “NITIN CHANDRAKANT DESAI” Yanche kup kup Dhanyvad……
@Suhas Adsul
Dhanyavad mitra!!
Pratyakshat Mastani hi vyaktirekha Bajiravanchya ayushyacha 20% bhaag dekhil nahi pan aplya lokanna Swadisht Jevnat mithacha khada lagla tar jevnacha swad visrun tya mithachya khadyalach mahatva det basnyachi savay aahe!
Tyamule khare kartrutva jhaakle gele…aani love story pudhe aali!!
Durdaiva!
Thanks pranjal……. Kharach mazya manatal dukhach tuzya patrat vachayala milal…… Manya aahe ki shivaji maharajanni swarajyachi sthapana keli, pan he hindavi swarajya rajyachay maryada olandun sampurn deshat nel to shrimant bajirao peshwa yanni….. Maharashtra sarkar peshwai mahatva sampanvnyacha prayatn kartay…… Pan aamchyasarkha marathi te hou denar nahi……..
Manoj,
Dhanyavad Mitra!!
Thanks Pranjal,
Khup sunder lihile ahe.
About Baji Rao, who fought over 41 major battles and many others, is reputed never to have never lost one battle.
Dhanyavad Deepak!!
excellent write up….the truth has been published now!!!!!
Thanks Onkar!!
PRANJAL, HYA LEKHAPRAMANECH ‘SAHA SONERE PANE’ HYA PUSTAKACHA SANDARBH GHEUN TYA TYA KALATIL VIKRAMI PARANTU VISMARANAT GELELE VEER YODDHE, HYANCHYABADDHAL TUZYA SHAILIT LIHU SHAKASHIL KA. PL.TRY. CHANDRAGUPTA MAURYA,PUSHYAMITRA SKANDGUPTA,KUMARGUPTA,SAMUDRAGUPTA, SATWAHAN,CHOUL,CHALUKYA,PULKESHI HYA SARVA VEERANI BHARATBHUMIVARACHI GREEK,SHAK,KUSHAN,HUN HYA SARVANCHI AAKRAMANE THOPVUN TYA SARVANNA PURNAPANE SHARANAGATI PATKARNYAS BHAG PADALE HOTE, HA ITIHAS DEKHIL AAPALYALA SHALET SHIKAWALA JAT NAHI.
Dear Satish,
Hallich te pustak vikat ghetlay! Nakki Vachen va tya tya veeran baddal aankhi mahiti shodhun kadhen! Tyanchya samadhi astil tar tya dekhil shodhavya lagtil!
samadhi ajun vyavasthit ahe ka narmada panya khali geli?pl tell me how to go there from pune.
Dear Abhijeet,
Samadhi ajun vyavasthit ahe.
Punyahun Indore la jave. Tithun private taxi karun Sanavad la narmada olandavi. Tithun pudhe badwah jilhyat jaun Raverkhedi gaav shodhave. Lokprabha madhil lekhat jaast savistar mahiti dileli ahe!
jai maharashtra ,
Pranjal A. Wagh mahiti dilyabada aabhri aahe pan aamhi shiviji maharaj badacha jast mahit aahe ani khar mantal tar aata hya ITHAS ha vishytun te dekhil nast honychi bhiti aahe ……pan aabhiri aahe .
लोकप्रभामधे बाजीराव पेशवे सरकार ह्यांच्या समाधी बद्दल फार पुर्वी लेख आला होता. तो वाचून मन विषण: झाले. त्यांचा खरा पराक्रम कित्येक लोकाना माहीत नाही.
निजामाबरोबरची पालखेड ची लढाई हा युद्धातील सैन्य हालचालीचा सर्वोत्तम नमूना जो आज ही अमेरिकन सैन्याच्या स्ट्रॅटेजिक वॉरफेरच्या अभ्यासक्रमात आहे. आपल्या इथे फक्त इतिहासाची हेटाळणी आणि जाणीवपूर्वक डोळेझाक चालू आहे.
@Rajesh Rahatwal & @ Manoj T Parab
Dhanyavaad!! Abhari aahe!!
@ pranjal khup changla lihile aahe raunchya baddal i want to know more about him the one of the greatest warrior of india has produced in the past even british gen. grant duff had great words for him that was “bajirao peshwa has both head to plan & hands to execute, He faught over 46 battles and never ever lost any single. mastani part of his personal life we can’t talk about this. mala khup bare vatale ki tyanchya baddal lihinar aani vachanar koni tari aahe hya maharashtrat. Te vayachya 18vya varshi peshve zale aani 20 varsha satat swarya karun maharastra dilli paryant pohachavala. mhanun dilli che hi takhta rahito maharastra majha he bolala jate. if u have any information about him pls share wid me i m eager to know about him & thanx about the information khup bara vatale
@Paresh Tambat
Sarvapratham, Abhaari aahe!!
If you want more information on him you can read “Bajirao I – An Outstanding Cavalry General” By Col. Palsokar.
Its a great book and is very factual without any drama or bias!
या लेखाबद्दल आणि छायाचित्राबद्दलही खूप खूप धन्यवाद. बाजीराव म्हटले की आम्हाला केवळ मस्तानीच आठवते कारण आमचे लक्ष राऊंच्यापेक्षा तिच्याकडेच जास्त.
राऊस्वामी हे खरे म्हणजे मराठ्यांचे पंतप्रधान… हुद्द्यानुसार यांचा लढईशी थेट संबंध नाही. पण आपल्यावरच राज्याची मदार आहे हे लक्षात ठेऊन हातची लेखणी सोडून तलवार घेतली आणि उर्वरित आयुष्य कर्तव्यात कसलीही कसूर येऊ न देता शत्रूशी प्राणपणाने झुंजले. राज्याचा विस्तार केला आणि छत्रपती शिवरायांचे स्वप्न पूर्ण केले. आणि एवढा पराक्रम गाजवून वृत्ती मात्र “अम्ही तो छत्रपतींचे पाईक” हीच राहिली. स्वतःला कधीही छत्रपतींहून श्रेष्ठ किंवा राज्याचे मालक समजले नाही. अशा या योद्ध्याला आमचा त्रिवार प्रणाम.
Aprateem lekh aahe. Manat raverkhed la jayche hote. He vachoon dore panavle pan zanyacha irada pakka zalay ata.
सौरभ , अप्रतीम व्यक्त केल्यात तुम्ही भावना!! अगदी मनातलं बोललात !! धन्यवाद!!
अभिजित, नक्की जाऊन या !!
Phakt bolache va mhanayche ki ahmi marathi parntu na aplya etihasachi chad na aplya etihasapurshacha abhiman ka tar me marathi
Dhanyawad wagh
Raverkhedla janycha marg sangava he namra vinanti
FAKT AKCH JAI MAHARASHTRA JAI MARATHI
Dhanyavad!!
mala haa tumhi lihliela lekh far avdla
Dhanyavad!! ASech vachat raha!!
Khup chan Wagh Saheb,,..
BAJIRAO navatach aahe tyanchya kartutwachi gatha..
Manala khilun geli tumachi gosht ani lakshat rahil ti DADA SHAHEB chi atmiyata..
PESHWA SARKAR…PESHWA SARKAR…
Shatshaha Pranam tya Marathi Banyala.. Veer BAJIRAO Sarkar la
ABhari ahe!!
shivaji maharajannantarchya bhosle gharanyacha itihas,tyanantar peshvyankade kashaprakare hastantaran zale? Peshwyankadech ka zale? Tyani rajya kashaprakare vadhavle? Tyani kiti varshe rajya kele? He amhala konitari sangnyachi garaj ahe.krupaya pudhil thodkyat pan mahatvacha bhag koni sangel ka? Ani ha itihas shalemadhye shikavla java hyasathi uthav kasa karta yeil yacha vichar karuya !!!!!!!!!
Bahut he accha lga aapka blog padh ke bahut he interesting and important information dete h aye blog thanks….
so so so nice…. i like all information….
Satyaji,
Thanks for the appreciation!
Keep reading!
best
Shrinivas ji,
Dhanyavad!! Do read other posts also!!
Thanks!
Narmade ch darshan ghetl aahe omkareshwara cha pn darshan ghetl aahe pn he tirthstahl rahil aata nakki janar karan mi marathi aahe ani ewdyhe mothya maratha cha samadhi che darshan nai ghetle tar kasla garv palu mi maratha aslya cha. hya thorr mansace karzz aahe aaplya sarwa war maan uunch karun jagan hyani shikwl aahe apyala.
Nikhilji,
Tumhi nakki tithe ekda bhet dya! Lavkarach!
Dhanyavad!
Pranjal-ji,
Would you be knowing what is the effect that’s going to happen to Bajirao Peshwe Samadhi now that NaMo govt has taken the decision to increase Narmada dam height ? Would it be sumberged ?
Pranavji,
The approval from NDA Govt. for increasing the Narmada Dam height is in Gujarat. It will not affect the Samadhi which is in Madhya Pradesh. Any increase in the height of Maheshwar Dam will infact submerge it.
Thanks!
Pranjal saheb, Farach sunder likhan, mi Raau, Panipat, Swami hi pustake wachli aahet, Srimanta Peshwe hyanche rashtra sathi far mothe yogdan aahe
Tya samadhi la maanacha mujra
नमस्कार!
धन्यवाद आपला अभिप्राय नोंदवल्याबद्दल!! लेख आवडला असल्यास जरूर आपल्या मित्र-परिवारास वाचायला द्या!
So many thanks for sharing this great history, of our honour Peshava,
if you have correct address, please share
Thanks
Hello Vikramji,
Thanks for reading! I am happy that you liked the article!
The correct way to reach the Samadhi would be Indore-Sanavad- Badwah (Jilha) – Bedhia – Raverkhedi. But please do check it on the net also!
Thanks a lot and Keep reading!!
Regards,
Pranjal Wagh
I am going to raverkheda on may 1st can you please guide me with route other help please..
Hi Pranjal,
I am going this Place on this may 1st… can you Please guide me with route n other help?
Namaskar,
We had taken the follow route. There are better routes if you have your own vehicle.
1. We left Mumbai at 7 pm by bus. Reached Indore at 9 am the next day.
2. We had rented a taxi which took us 100 odd km back to Sanavad. From there we proceed to Badwah in Khargon district.
3. From there you can reach Bedhia. Here you can ask anyone about Raverkhedi. Another 45 mins would be required to reach the Samadhi.
If you are going by 4 wheeler, you can go via Jalgaon as it is the shorter route.
I would advise you to check the route on Google Maps before going as we had been there in 2009. Technology has made things a lot easier!
In case of any difficulty do let me know!
Thanks & Regards,
Pranjal Wagh
sir
cn we reprint this ‘peshwa sarkar’article with ur name and blog name?
Hello
Please drop a mail to me on pranjalwagh@gmail.com regarding the same.
Regards,
Pranjal Wagh
KHoop Chan mitra…..
marashtra cha etihas jagat etar kona prkshya hi vegala aani parakrami aahe shaji rajr bhosale, shivchatrapati , shabhurajr aso ki bjirao peshave panipath gajavnare bhausaheb aani vishwasrao aso nahitar raja nahi pn tyache rajya sathi maranare santaji dhanaji aso khoop parakram pahilay ya matine
pn aata apanach yala visarat chaloy hech durdaiv aahe aple
pn tuze hi lekh vachun khoop mast vataty. vishavas patalavh panipat vachatana dolyat pani aani chati abimanane fugali hoti shivtai aani shabhuraje vachale aani je vachale tya ratri te swapnat disu lagale ratri dhakun uthu lagalo vatale uthav aani ata lagech mujara karava tya virana
vachun khoom mast vatale …thanks ….!
Asach kahi navin lihat ja
Ketan More
_/\_
कधी कधी शब्द आपोआप पाण्याच्या प्रवाहासारखे वाहतात, जणू मला लिहिण्याची प्रेरणा इतिहासच देतो!
Khara aahe, maharastratach Mastani cha Bajirao mhanun tyana hinawla jata pan tyancha parakram kunalach mahit nahi. Thank you for the article.
Can you find this on google maps? Since you know the place can you tag it for others?
Hi
Here it is on
Wikimapia : https://wikimapia.org/18158315/Baji-Rao-Peshwa-Samadhi
Google Maps : https://goo.gl/maps/9mjTebHuWcm
Hope it helps! 🙂
नमस्कार प्रांजलजी,
तुम्ही लिहून जवळजवळ 3 वर्षानंतर आज तुमचा लेख वाचण्यात आला. आपले पद त्या पावन भूमिला लागल्यामुळे आपणास पुनश्च वंदन.
आपल्या लेखामधली ओळ न ओळ खरी आहे. खरा इतिहास आजच्या पीढ़ीपासून लपलेला आहे आणि शिकायला मिळतोय तो सोयीचा इतिहास आहे. आज आपल्यासारख्या अभ्यासु विचारवंतांमुळे निदान आम्हाला तरी खरा काय तो इतिहास कळतोय. पण आमच्या नंतरच्या टचस्क्रीन संस्कृतिचे काही खरे नाही. असो…
अम्ही चालवू हा पुढे वारसा…
या स्थळाला भेट देण्याची ओढ़ आवरता आवरेना. शक्य असल्यास कृपया समाधि स्थळाची गूगल मैप लोकेशन कळवावी.
पुनश्च धन्यवाद , आभार , शुभेच्छा
Hi
Here it is on
Wikimapia : https://wikimapia.org/18158315/Baji-Rao-Peshwa-Samadhi
Google Maps : https://goo.gl/maps/9mjTebHuWcm
Hope it helps! 🙂
Really Great Warrior…. Bajirao Peshwe…thanks for sharing with us Mr Pranjal Wagh..
GREAT
तुमचा लेख आज वाचला आणि मन विषण्ण झाले. आज खरच अशीच परिस्थिति आलेली आहे आपल्याला आपलाच इतिहास महित्त नाहीये, परंतु तुमच्यासारख्या लोकांमुळे तरी जागरूकता निर्माण होईल
फारच प्रसन्न लेख, तितकाच अंतर्मुख करणारा, पानिपतापासूनचा न्यूनगंड किती दिवस मनात ठेवणार.
Great job everyone
Grate article, thanks
Very very nice and thanks for this very important information of great warrier.
Thanks for Kohinor of MH.
प्रांजल,
आज फार आनंद झाला. पेशव्यांना सरकार म्हणणारे अजून शिल्लक आहेत.
काही फोटो सेव्ह केले आहेत ते मित्रांना पाठवणार आहे. तुमच्या नावासह.
Dhananjay Sir,
Thank you for the appreciation!!
Namaskar,
Sundar ritine varnan kelele vachanat ale.
Dhanyawad sarv Marathi bandhavanna amachi jaga dakhaun dilya baddal.
Pratek vir purushanna adarane uchharane apale kartavya ch ahe.
Jay hind Jay Maharashtra .
बाजीराव पेशव्यांना मस्तानी वरून हिणवलं जायचं हे त्या काळी. आत्ता नाही ,उलट मी तर म्हणेन त्यांच्या घरच्यांनी जर पोक्तपणे विचार केला असता तर महाराट्र आणि बाजीरावांचा इतिहास खूपच वेगळा झाला असता . पण घरच्यांनी दौलतीत भागिदारी मागेल या भितीने मस्तानीला मारून टाकायचा प्रयत्न केला ,हे करताना त्या वेळच्या कौणीच बाजीरावांचा विचार केला होता का? अरे जिच्या बापाने जहागिरी तिच्या नावाने दिली होती ,ती काय तुमच्या इस्टेटीत भागिदारी मागणार ? पण मुत्सद्दी म्हणवणार्‍या पुण्यनगरीत एवढा सूज्ञ कुठे होता कोण ? ह्या लोकांच्या मूर्खपणामुळेच बाजीराव बिथरले , घायाळ झाले आणि निराशेच्या गर्तेत सापडले . मस्तानीच्या मुलाची मुंज करण्यावरून वाद वाढत गेला पण खरं तर यात बाजीरावांचं काय चुकत होतंका ? बापाचाच वंश मुलाला लागू होतोय ना अजूनही सबंध भारतात . मग मस्तानीचा वंश बाजीरावांचा नव्हता का ?
निव्वळ गलिच्छ राजकारणामुळे एकबलाढ्य योध्दा गमावला आणि भारताचा उज्जवल भविष्यकाळाचं मातेरं झालं .
Excellent article
Can you please let me know which particular book will tell us the exact information regarding Bajirao Peshwa and his emperor
Thanks in advance
Hello,
You may read the following books
1. Bajirao I – An Outstanding Cavalry General By Col. R.D. Palsokar (English)
2. Peshwai – Kaustubh Kasture (Marathi)
Vacun anand tar jhalach pan chati bharun aali Bajiravanchya parakramanchi majal pahun.
Aabhari aahe pranjal.
गर्व आहे मला…मी मराठा असल्याचा ……
छान माहीती?
Dhanyawad Pranjalji ! Pratham tumhala namaskar karan tumche pay Peshwyancha samadhi sthalala lagale . Shrimant peshwayancha Itihas vachatana dolyat pani aale . Kharech aapan aaplya itihasabaddal udasin aahot. Par-prantat sudhaa aaplya Peshvayana itka respect milato ani aapan hya Mahaparakram virala phakta Mastani barobar jodato. Shrimant Bajirao Peshwyancha vijay aso. Har Har Mahadeo !
Sandeepji,
Krupaya mala namaskar karu naka me faar lahan ahe! Bajiravansarkha Shur yoddha akhand hindustanat shodhun sapdaycha nahi! Tyancha itihas janmansaat pohochavne he apla kartavya asle pahije!!
Thanks Pranjal
अभुतपुर्व……..आपला हा लेख आज whatsapp वर वाचायला मिळाला,अंगावर शहारे आले.पेशवा बाजीराव लोकांच्या मनामनात पोहचरिण्याचा आपला हा अतिशय स्तुत्य उपक्रम,
आपल्या लेखणीला मानाचा मुजरा……!!!!!
विलासजी,
आपल्या अभिप्रायाबद्दल मी आभारी आहे !!
Apratim!!!
Dhanyavad Sir!
?????
Thanks a lot! 🙂
खरोखर खूप अदभूत आणि अभिमानास्पद माहिती . ही माहिती जगासमोर व्यापक स्वरूपात आणली गेली पाहिजे . मी परवाच ” राऊ ” वाचले . आपण दिलेल्या माहिती साठी मन:पूर्वक आभार .
आपल्या कौतुकास्पद अभिप्रायाबद्दल धन्यवाद सर! आपल्यास जमेल तितकी ही लिंक शेअर करावी हि विनंती जेणेकरून ही माहिती जास्तीजास्त लोकांपर्यंत पोहोचेल!
मी जाणार, त्यांच्या समाधीला नमन करायला, आणि300वर्ष मागे सुद्धा
धन्यवाद! 🙂 नक्की जाऊन या!
खरंच किती दुर्दैवी परिस्थिती आहे..अशा वीराला हवा तसा मान नाही महाराष्ट्रात.. मनापासून वाईट वाटतंय…अंतर्मुख करायला लावणारा लेख ..
आम्ही तुमचे शतशः आभारी आहोत ..
धन्यवाद प्रांजळजी…
जय वीर पेशवा..
अजयजी,
सर्वप्रथम आपल्याला हा लेख आवडला आणि आपण त्याचे कौतुक केलेत या बद्दल धन्यवाद!
परस्थिती जरी दुर्दैवी असली तरी ती आता बदलतेय!
संदर्भ्युक्त आणि निष्पक्ष इतिहास अभ्यासक आज बाजीरावांचे शौर्य आणि पराक्रम अधिक जोमाने समाजापुढे ठेवत आहेत. वेळ बदलतेय, नवीन पिढी आपला खरा इतिहास शिकतेय आणि घडतेय! परिस्थिती बदलेल!
तुमचा ” पेशवे सरकार” हा लेख वाचला. अत्यंत कळकळीने तुम्ही लिहिलं की ” तो पेशवा, मस्तानी वाला नं” , हो अशीच ओळख आहे समाजात. सिनेमाने अजून भर घातली. मग तुमचं काय मत आहे,की आपण काय करावे, की ह्या महान योघ्याची ओळख ” पेशवे सरकार” होईल? मला जरूर कळवा.
जयंतजी,
सर्वप्रथम लेख तुम्हाला आवडला हे वाचून आनंद झाला! तुम्ही अभिप्राय दिलात त्याबद्दल धन्यवाद!
आपल्या सोसायटीत, ऑफिसमध्ये अथवा लग्नापूर्वीचे कार्यक्रम असतात त्या कार्यक्रमात भारतीय वीर आणि वीरांगना यांचे निष्पक्ष चरित्र मांडणारी व्याख्याने ठेवू शकतो आणि त्यात लहान मुलांपासून तरुणांना सहभागी करून घेऊ शकतो, जेणेकरून त्यांना प्रेरणा मिळेल, योग्य दिशा मिळेल!
I am just thinking that How we can make it happen that people will Say ” “Peshave sarkaar” hence forth? can anyone share my views? With out hurting anybody’s interest, how we can make it happen?
Hello,
We can start by setting an example ourselves! We should start saying it ourselves so that people may follow us!
मला एक थेट कल्पना सुचली आहे. का नाही आपण मराठी मध्ये एक TV सिरीयल आणूयात.? कारण TV चे माध्यम खूप effective आहे. आणि खूप लोकांपर्यंत पोहोचेल. या बद्दल आपल्याशी कधी भेट झाली तर सविस्तर चर्चा करता येईल. सर्व इतिहास प्रेमींना बरोबर घेऊन हा प्रकल्प हाती घेतला पाहिजे.
फार छान कल्पना आहे! ओळख आहे का तिथे कुठे हे पाहावे लागेल!
मी “पेशवा सरकार ” या नावानेच सिरीयल चा विचार करतोय. ह्याची मूळ संकल्पना अशी आहे कि , पेशवे यांनी निःपक्षपाती पणे राज्य कारभारात जो “न्याय निवाडा ” केला , त्यावर कथानक तयार करतोय. पण इतिहासातले अचूक संदर्भ मिळाले पाहिजेत,तरच व्यवस्थित चित्रीकरण करता येईल.
Khup chan Mahiti Milali
Thank you so much! 🙂
बहुत सुंदर लेख आपको साधुवाद।।
हिन्दू कुश से हिमालय तक, अरब सागर से हिन्द महा सागर तक के प्रधानमंत्री एकमेव शाशक श्रीमंत बाजीराव पेशाव प्रथम।।
पेशवा सरकार।।
नीरजकुमार जी आपका बहुत बहुत धन्यवाद!!
महाराष्ट्र को महाराष्ट्र के बहार ले जाने वाला वो अजिंक्य योद्धा प्रधानमंत्री था!!
Very inspirational article! High regards and indebted to local ‘Dadasaheb’ !
Thank you so much for the appreciation!! 🙂
खुपच सुंदर लेख. उशिरा वाचनात आला. आज काय परिस्थिती आहे? समाधि पाहता येते का?
धन्यवाद अनिरुद्धजी,
आज समाधीची स्थिती अतिशय चांगली आहे. दर वर्षी तिथे रावबाजींची जयंती आणि स्मृतिदिन साजरे होतात. नर्मदेने अजून समाधीस्थळाला काही इजा पोहोचाव्लेली नही! भविष्यात असे होईल असे वाटत नही. आता तिथे पोहोचायला गुगल maps वर रूट सुद्धा दिसतो!
Khoop chhaan lekh.every Maharashtrian must visit this place
Thank you so much!!
I came across Very informative and investigative post on whatsapp. I searched this to register my gratitude for bringing this to the notice of people. Thanks for sharing. How is the condition of that samadhi? Who maintains it ? IS there any change in the directions to the samadhi after your post?
Thank you so much for the appreciation!!
अप्रतिम लिहिलं आहे!
शतशः आभारी आहे सर!!
Dear pranjal pl read my comment and respond. Thanks.
Thank you for the appreciation! Your comment means a lot! 🙂
Thank you! Currently the Samadhi is still unsubmerged. The Samadhi is kept in good condition by various Sansthas taking care of it. Moreveor, in 2020-21 the MP Govt announced a project to develop the area for tourism and conserve the Samadhi. A fitting tribute to Rau, don’t you think?